Ziya Gökalp Kimdir
Ziya Gökalp Kimdir/ Hayatı ve Eserleri?
Ziya Gökalp Kimdir?
-Ziya Gökalp, 23 Mart 1876’da, Diyarbakır’da doğdu. Asıl adı, Mehmed Ziya’dır. Gökalp adı, takma adıdır. Babası, Mehmet Tevfik Efendi’dir. Dört yaşındayken babasını kaybetti.
-Orta öğrenimini Mekteb-i Rüşdiye-i Askeriye’de tamamladıktan (1886-1891) sonra, 1891’de Mekteb-i İdadi Mülki’ye girdi. 1894’te okuldan ayrıldı.
-Başına bir kurşun sıkarak intihara teşebbüs etti ama kurşun, kafatasında kaldı, bu nedenle de ölmedi (1894).
-1895’te İstanbul’a gitti. Parasız yatılı olduğu için, sınavla Baytar Mektebi’ne girdi.
-Dr. Abdullah Cevdet’in etkisiyle, II. Abdülhamit yönetimine karşı gizli çalışan derneklerle bağlantı kurdu. Paris’e kaçan Jön Türklerle mektuplaşmaya başladı.
-Son sınıftayken, Diyarbakır’a gitti. Yasak kitaplar okuduğu gerekçesiyle, tutuklandı (1898).
-Bir süre tutuklu kaldıktan sonra, İstanbul’a, döndü. 1900’de memleketi Diyarbakır’a sürgün edildi. Okulu bitirmekten umudunu kesince, Diyarbakır Ticaret Odası’nda yazman olarak çalışmaya başladı (1903).
-İlk yazılarını, bir zamanlar babasının başyazarlığını yaptığı Diyarıbekir gazetesinde yayımladı(1905-1908).
-II. Meşrutiyet ilan edilince, 1908’de ittihat ve Terakki Cemiyeti’nin Diyarbakır şubesini kurdu.
-1909’da, Peyman Yemin gazetesini çıkardı. Ömer Seyfettin ve Ali Canip Yöntem’le tanıştı. Bu tanışma, özellikle dilde Türkleşme açısından önem taşır.
-Ömer Seyfettin ve Ali Canip Yöntem’le Genç Kalemler dergisinde görev alıp yazılar yazdı.
-1912’de, Ergani Madeni sancağı milletvekili olarak Meclisi Mebusan’a girdi. Ancak meclisin kısa bir süre sonra kapatılması üzerine, 1913’te Darülfünun’da toplum bilim dersi hocalığına başladı.
-I. Dünya Savaş döneminde, Yeni Mecmua’yı çıkarmaya başladı. Bu dergi çevresinde toplanan aydınlar, Türkçülük konusunda Cumhuriyet Dönemi aydınlarını derinden etkileyecek yazılar yazdılar.
-Istanbul’un işgalinden sonra, 1919’da işgalci İngilizlerce tutuklandı. İttihat ve Terakki Partisi’nin yöneticileriyle birlikte, Malta Adası’na sürüldü. 1921’de Ankara hükümetinin çabalarıyla yurda döndü. Daha sonra Diyarbakır’da Yeni Mecmua’yı çıkardı.
-TBMM ikinci dönem milletvekili olarak seçildi.
-25 Eylül 1924’te ise vefat etti.
Ziya Gökalp Eserleri
Şiirleri: Şaki İbrahim Destanı (1908), Kızıl Elma (1914), Yeni Hayat (1918), Altın İşık (1923); Bilimsel yapıtlar ve denemeler:
İlm-i İçtima Dersleri ( 1913), İlm-i İçtima Hukuku (1914), Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak (1918), Türkçülüğün Esasları(1923), Doğru Yol (1923), Türk Töresi(1923), Türk Medeniyeti Tarihi (1926);
